Het hersenvocht heeft veel belangrijke functies. het verwijderen van onnodige stofwisselingsproducten uit het centrale zenuwstelsel, maar het beschermt ook gewoon het zenuwweefsel tegen beschadiging. Als een medische aandoening wordt vermoed - vooral neurologische aandoeningen - kan voor bepaalde tests hersenvocht worden verzameld. In welke situaties wordt echter het hersenvocht van patiënten verzameld en wat kunnen de gevonden afwijkingen bij het onderzoek aangeven?
Cerebrospinale vloeistof (kortweg CSF) is van primair belang geweest voor degenen die al lang betrokken zijn bij de menselijke anatomie. Zelfs Hippocrates, die patiënten met hydrocephalus beschreef, noemde het water dat het menselijk brein omringt. Galen sprak op zijn beurt over de vloeistof die aanwezig is in de ventrikels van de hersenen - naar zijn mening werd het veroorzaakt door het inademen van de vloeistof door de neus.
Later, gedurende een lange tijd, die enkele eeuwen bereikte, werd de tijd van hersenvocht helemaal niet genoemd. Waarom deze vloeistof, belangrijk voor het menselijk lichaam, werd weggelaten - het is niet bekend, er wordt vermoed dat dit een gevolg zou kunnen zijn van de manier waarop autopsies in het verleden zijn uitgevoerd.
Enige tijd geleden, bij het begin van de autopsie, werd het hoofd gescheiden van de rest van het lichaam - daarom kon het hersenvocht eenvoudigweg niet worden opgemerkt bij de daaropvolgende autopsie vanwege het lekken ervan.
Cerebrospinale vloeistof werd pas in de 18e eeuw echt genoemd. Dan onder andere Emanuel Swedenborg beschreef de vloeistof die in de vierde kamer wordt geproduceerd en van daaruit onder andere gaat in de medulla, noemde Albrecht von Haller op hetzelfde moment de vloeistof die in de ventrikels van de hersenen wordt uitgescheiden.
Sindsdien zijn er vele jaren verstreken, waarin veel andere onderzoekers geïnteresseerd waren in het hersenvocht, en tegenwoordig weten we er eindelijk veel meer over - we weten zowel over de productie en functies ervan, als over verschillende pathologieën die verband houden met deze vloeistof.
Inhoudsopgave:
- Cerebrospinale vloeistof: productie en circulatie
- Cerebrospinale vloeistof: functies
- Cerebrospinale vloeistof: ziekten
- Cerebrospinale vloeistof: opname
- Cerebrospinale vloeistof: indicaties en contra-indicaties voor de verzameling ervan
- Cerebrospinale vloeistof: testen en interpreteren van resultaten
- Cerebrospinale vloeistof: loopneus
Schakel JavaScript in om deze video te bekijken en overweeg om te upgraden naar een webbrowser die HTML5-video ondersteunt
Cerebrospinale vloeistof: productie en circulatie
Cerebrospinale vloeistof wordt aangetroffen in het ventriculaire systeem van de hersenen en in de subarachnoïdale ruimte die zich uitstrekt door de hersenen en het ruggenmergkanaal.
In een oogwenk circuleert ongeveer 150 ml cerebrospinale vloeistof in een mens, waarvan 100 ml in de subarachnoïdale ruimte en de rest in de ventrikels van de hersenen.
De dagelijkse productie van vocht is echter veel groter - het wordt geproduceerd ongeveer 450-500 ml, maar vanwege het feit dat het constant opnieuw wordt opgenomen in het veneuze systeem, wordt het tegelijkertijd ook in het lichaam aangetroffen, zojuist hierboven vermeld, ongeveer 150 ml.
CSF wordt geproduceerd door choroïdale plexus - choroïde plexus in de laterale kamers hebben het grootste aandeel in de productie, andere elementen van het ventriculaire systeem, evenals structuren in de subarachnoïdale ruimte, produceren het ook, maar in veel kleinere hoeveelheden.
Cerebrospinale vloeistof wordt gevormd uit gefilterd plasma - daarom hebben CSF en plasma een enigszins vergelijkbare samenstelling. De vloeistof gevormd in de laterale ventrikels komt het derde ventrikel binnen, vanwaar het - via de watervoorziening van de hersenen - uiteindelijk het vierde ventrikel bereikt.
Wanneer CSF het ventriculaire systeem verlaat, komt het de arachnoïde ruimte van de hersenen en het wervelkanaal binnen. Uiteindelijk bereikt het de arachnoïde villi - ze maken deel uit van de arachnoïde dura en puilen uit in de veneuze sinussen van de dura mater. Door deze villi komt het cerebrospinale vocht het veneuze systeem binnen.
Cerebrospinale vloeistof: functies
De vloeistof die in de structuren van het zenuwstelsel wordt aangetroffen, heeft veel belangrijke taken. De functies van het hersenvocht zijn onder meer:
- drijfvermogen: net zoals het menselijk brein ongeveer 1,5 kg weegt, wanneer het wordt ondergedompeld in de liquor, is dit gewicht gebalanceerd tot slechts 25 gram - dit is vooral belangrijk omdat het mogelijk is om de dichtheid van het hersenweefsel te behouden zonder het risico dat bepaalde delen ervan - vooral de lagere - kunnen worden samengedrukt, wat het zenuwweefsel ernstig kan beschadigen
- bescherming van het centrale zenuwstelsel: het hersenvocht beschermt de hersenen of het ruggenmerg in verschillende situaties, incl. bij een val of ander ongeval
- deelname aan de circulatie van verschillende stoffen in de hersenen: CSF, dat circuleert in verschillende structuren van het zenuwstelsel, transporteert veel mediatoren (inclusief hormonen), daarnaast kan het ook afvalproducten van het metabolisme afvoeren die door zenuwcellen worden geproduceerd
Cerebrospinale vloeistof: ziekten
Veel verschillende ziekte-entiteiten kunnen in verband worden gebracht met het hersenvocht. Een van de bekendste is hydrocephalus, die kan worden veroorzaakt door zowel een verminderde stroming van deze vloeistof in het ventriculaire systeem (dan wordt het gediagnosticeerd als niet-communicerende hydrocephalus), als de overmatige productie of verminderde opname van CSF (communicerende hydrocephalus ontwikkelt zich dan).
De samenstelling van het hersenvocht kan veranderen, omdat een patiënt een grote verscheidenheid aan medische aandoeningen heeft. Voorbeelden van eenheden waarin afwijkingen in de samenstelling van het hersenvocht kunnen optreden zijn:
- Diverse infecties van het centrale zenuwstelsel (bijv. Meningitis, zowel viraal als bacterieel),
- Guillain-Barré-syndroom
- subarachnoïdale bloeding
- multiple sclerose
- primaire tumor van het centrale zenuwstelsel of metastase van een andere tumor naar het CZS
- ziekte van Alzheimer
Individuele ziekten leiden tot verschillende afwijkingen in de samenstelling van het hersenvocht. Om er echter een te kunnen vinden, moet het hersenvocht eerst worden verzameld en vervolgens worden verzonden voor specialistisch onderzoek.
Cerebrospinale vloeistof: opname
Er zijn verschillende manieren om PMR voor onderzoek te verkrijgen. Het kan worden genomen uit de laterale ventrikels van de hersenen, uit het grote reservoir (door suboccipitale punctie) en via de lumbaalpunctie.
De laatste van deze methoden, d.w.z. lumbaalpunctie (lumbaalpunctie), is de meest gebruikelijke methode om cerebrospinale vloeistof te verkrijgen - dit is omdat het de veiligste methode is, en bovendien is de lumbaalpunctie de gemakkelijkste manier voor artsen om deze vloeistof te verkrijgen.
De lumbaalpunctie wordt aseptisch uitgevoerd, de naald - onder een hoek van 15 graden - wordt meestal in de 4e-5e ingebracht. tussenwervelruimte van de lumbale wervelkolom. Na de punctie moet de patiënt 24 uur liggen om het risico op het postduraal syndroom te verkleinen.
Cerebrospinale vloeistof: indicaties en contra-indicaties voor de verzameling ervan
De indicaties voor het uitvoeren van een lumbaalpunctie zijn veronderstellingen dat de patiënt lijdt aan een van de bovengenoemde ziekten of een andere entiteit die kan leiden tot afwijkingen in het onderzoek van het hersenvocht. Het is echter niet altijd mogelijk om liquor te verkrijgen - de contra-indicaties zijn onder meer:
- actieve infectie op de plaats waar het hersenvocht zou worden verzameld
- bloedstollingsstoornissen (zowel als gevolg van het gebruik van anticoagulantia als van ernstige trombocytopenie)
- verhoogde intracraniale druk
Cerebrospinale vloeistof: testen en interpreteren van resultaten
Cerebrospinale vloeistof tijdens lumbaalpunctie wordt in principe vanaf het allereerste begin van de verzameling beoordeeld. Welnu, zelfs de snelheid waarmee deze vloeistof naar buiten stroomt, is belangrijk - met de juiste druk (liggend 8-15 mmHg) lekt het hersenvocht met een snelheid van 20-60 druppels per minuut.
Na het verkrijgen van de PMR wordt deze opgestuurd voor verschillende laboratoriumanalyses. Normaal cerebrospinale vloeistof is kleurloos en helder en bevat:
- verschillende cellen, in een hoeveelheid van 0-5 / mm3
- eiwit in een concentratie van 15 tot 45 mg / dl
- glucose in een concentratie van 50-80 mg / dl (gewoonlijk is CSF-glucose ongeveer 60-75% van plasmaglucose)
- chloriden in een concentratie van 115 tot 130 mmol / l
- lactaten in een concentratie van 10-22 mg / dl
- witte bloedcellen (enkele hoeveelheden, onder normale omstandigheden zijn lymfocyten de dominante cellen in CSF)
De analyse van de bovengenoemde parameters van het hersenvocht maakt het mogelijk om veel verschillende ziekten te diagnosticeren.
In het geval van etterende meningitis wordt de liquor bijvoorbeeld troebel en geelachtig, bovendien worden neutrofielen daarin dominant en neemt de concentratie van eiwit en lactaat daarin aanzienlijk toe, terwijl de glucose- en chloridespiegels afnemen.
Als de patiënt vervolgens aan virale meningitis lijdt, in plaats van 0 tot 5 cellen in zijn vloeistof, in plaats van 0 tot 5 cellen, kunnen er zelfs enkele honderden in zijn 1 mm3 voorkomen, neemt de eiwitconcentratie toe (maar zeker minder dan in het geval van etterende ontsteking), en de hoeveelheid glucose en chloride blijven normaal of er is een lichte afname in. Tegelijkertijd blijft bij virale meningitis het hersenvocht helder en helder.
Het hersenvocht kan echter ook aan een aantal andere gespecialiseerde analyses worden onderworpen. Het is mogelijk om de concentratie van IgG-immunoglobulinen te bepalen, waarvan de toename onder meer wordt opgemerkt in in het geval van multiple sclerose of het Guillain-Barré-syndroom. CSF kan worden overgedragen om elektroforese uit te voeren - de zogenaamde oligoklonale banden is een van de stadia in de diagnose van multiple sclerose.
Er zijn ook bacteriologische tests van het hersenvocht (die de vraag kunnen beantwoorden wat de bacterie precies tot neuro-infectie bij de patiënt heeft geleid) en serologische tests van het hersenvocht (waaronder de zogenaamde syfilitische reacties).
Het is ook mogelijk om neoplastische cellen in CSF te detecteren die verband houden met het voorkomen van een patiënt, bijvoorbeeld medulloblastoom of CZS-lymfoom.
Cerebrospinale vloeistof: loopneus
Een kwestie die moet worden besproken bij het bespreken van hersenvocht is rhinorroe. In de overgrote meerderheid van de gevallen wordt dit probleem geassocieerd met rhinitis (algemeen bekend als een loopneus).
In bepaalde situaties - vooral bij degenen die ernstig hoofdletsel hebben opgelopen of neurochirurgie hebben ondergaan - is het echter noodzakelijk om ervoor te zorgen dat er geen ruggenmergvloeistof uit de neus van de patiënt lekt.
Laboratoriumtests kunnen worden uitgevoerd om te onderscheiden of de vloeistof CSF of normale loopneus is. Als de patiënt neusafscheiding heeft, is de glucoseconcentratie laag (<10 mg / dL) en zit er veel eiwit (meer dan 300 mg / dL) in. Als de vloeistof dan de hersenvocht is, heeft het de eiwit- en glucoseconcentraties zoals hierboven beschreven.
Bronnen:
- Neurology, wetenschappelijke ed. W. Kozubski, Paweł P. Liberski, ed. PZWL, Warschau 2014
- Menselijke anathomie. Een leerboek voor studenten en artsen, red. II en aangevuld door W. Woźniak, ed. Urban & Partner, Wrocław 2010
- Chochoł P., Fiszer U., Beoordeling van parameters van de cerebrospinale vloeistof bij de diagnose van neurologische aandoeningen, Postępy Nauk Medycznych, deel XXVI, nr. 10, 2013, ed. Borgis
-jak-uywa-koca-ratunkowego.jpg)
