Het zenuwstelsel is een specifiek beheercentrum van het organisme. Het is dankzij de goede werking van het zenuwstelsel dat we verschillende activiteiten kunnen denken, voelen of uitvoeren. Het zenuwstelsel kan op verschillende manieren worden onderverdeeld: in het centrale en perifere zenuwstelsel of het somatische en autonome zenuwstelsel. De structuur van het zenuwstelsel is net zo complex als zijn functies. Wat maakt deel uit van het zenuwstelsel, wat zijn de functies ervan en wat zijn de ziekten van het zenuwstelsel?
Inhoudsopgave
- Zenuwstelsel: ontwikkeling
- Zenuwstelsel: morfologische deling
- Zenuwstelsel: functionele verdeling
- Zenuwstelsel: celstructuur
- Zenuwstelsel: functies
- Zenuwstelsel: ziekten
Het zenuwstelsel wordt beschouwd als het belangrijkste van de systemen die in het menselijk lichaam bestaan. Deze manier van behandelen van dit deel van het lichaam is te wijten aan het feit dat het zenuwstelsel de activiteit van andere lichaamssystemen regelt. De complexiteit van de structuur van het zenuwstelsel is zeker niet verrassend - de structuur heeft zoveel functies dat de gecompliceerde organisatie ervan over het algemeen begrijpelijk is.
Luister naar de structuur en functies van het zenuwstelsel. Dit is materiaal uit de cyclus GOED LUISTEREN. Podcasts met tips.
Schakel JavaScript in om deze video te bekijken en overweeg om te upgraden naar een webbrowser die HTML5-video ondersteunt
Lees ook: Tuberculose van het zenuwstelsel: oorzaken, symptomen, behandeling Neurodegeneratieve ziekten: oorzaken, typen, symptomen, behandeling Cerebellaire tumoren: oorzaken, symptomen, behandelingZenuwstelsel: ontwikkeling
Het zenuwstelsel begint zich vroeg te ontwikkelen - de eerste zaden verschijnen in het lichaam rond de derde week van de zwangerschap (ongeveer 18-19 dagen na de conceptie).
De eerste structuur van het zenuwstelsel - de zenuwplaat - wordt gevormd uit het neuroectoderm (de cellen van een van de drie bladeren van de embryo's - het ectoderm, differentiëren erin).
De volgende fase in de ontwikkeling van het menselijke zenuwstelsel is de vorming van de zenuwgoot, en wanneer - ongeveer 20-25 dagen na de bevruchting - de randen overgroeien, wordt een neurale buis gevormd.
In de tweede maand van het foetale leven ondergaat het zenuwstelsel van de foetus verdere veranderingen. Hersenblaasjes vormen zich vanuit de neurale buis en initiëren de ontwikkeling van de drie belangrijkste delen van de hersenen - ze zijn:
- voorhersenen
- middenhersenen
- achterhersenen
De structuren van het cerebrale ventriculaire systeem ontwikkelen zich op hetzelfde moment.
De volgende maand van het leven van de foetus is het moment waarop de bloedvaten die de CZS-weefsels voeden, intensief worden gevormd.
De vierde maand na de bevruchting is op zijn beurt het moment waarop het proces van gyrificatie in de hersenen begint, waarbij groeven en bochten in de hersenen worden gevormd.
De belangrijkste processen die verband houden met de ontwikkeling van het zenuwstelsel vinden plaats tijdens het intra-uteriene leven, maar dit betekent niet dat wanneer een persoon ter wereld wordt geboren, zijn zenuwstelsel volledig is ontwikkeld.
Processen zoals myelinisatie (d.w.z. de vorming van de myeline-omhulsels rond zenuwvezels) beginnen in de baarmoeder, maar gaan vele jaren na de geboorte door. Het blijkt dat de myelinisatieprocessen kunnen plaatsvinden tot de leeftijd van 20 jaar, en soms zelfs langer.
Zenuwstelsel: morfologische deling
De basisverdeling van het zenuwstelsel onderscheidt twee delen: het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel (CZS) is de belangrijkste structuur van het menselijk zenuwstelsel. Hier bevinden zich alle belangrijke centra die verantwoordelijk zijn voor het controleren van verschillende activiteiten van het lichaam. De structuren van het CZS zijn onder meer:
- de hersenen in de schedel (waarvan de elementen de juiste hersenen, tussenhersenen en de hersenstam omvatten, waaronder de middenhersenen, brug en medulla)
- ruggenmerg beschermd door de structuren van de wervelkolom
CNS-weefsels bestaan uit twee componenten. Het zijn grijze stof (voornamelijk samengesteld uit zenuwcellichamen) en witte stof (samengesteld uit de vezels van cellen van het zenuwstelsel).
Het centrale zenuwstelsel is inderdaad het commandocentrum van de activiteiten van het lichaam, maar deze structuur zou zijn rol niet kunnen spelen zonder het perifere zenuwstelsel - het is dit tweede deel van het zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor het leveren van de zenuwimpulsen van het CZS vanuit alle structuren van het lichaam. Het perifere zenuwstelsel omvat:
- hersenzenuwen (er worden 12 paar onderscheiden)
- spinale zenuwen (waarvan er 31 paar zijn)
- ganglia (clusters van zenuwcellen op verschillende plaatsen in het lichaam)
- perifere zenuwuiteinden
Zenuwstelsel: functionele verdeling
Het menselijk zenuwstelsel kan niet alleen worden verdeeld in termen van zijn structuur, maar ook in termen van zijn functies. In de functionele indeling worden het somatische zenuwstelsel en het autonome zenuwstelsel onderscheiden.
Het somatische zenuwstelsel is het deel van het zenuwstelsel dat voornamelijk verband houdt met de activiteiten waarvan we ons bewust worden. Dit element van het zenuwstelsel is verantwoordelijk, b.v. voor beweging - deze verschijnselen worden beheerst door
- piramidesysteem - het is voornamelijk betrokken bij de uitvoering van opzettelijke en geplande activiteiten
- extrapiramidaal systeem - zijn functie is op zijn beurt om automatische bewegingen te regelen, waarvan we ons meestal niet eens bewust zijn)
Het somatische zenuwstelsel ontvangt ook verschillende sensorische prikkels, zoals aanraking of temperatuur, het is ook een structuur die impulsen ontvangt van de sensorische organen, d.w.z. visuele, auditieve, reuk- of smaakprikkels.
Het tweede functionele element van het zenuwstelsel is het autonome (vegetatieve) zenuwstelsel. De naam van dit element van het zenuwstelsel komt van het feit dat zijn activiteit volledig plaatsvindt zonder onze bewuste controle. Binnen het autonome systeem worden twee tegengestelde delen onderscheiden:
- sympathisch zenuwstelsel
- parasympathisch systeem
Het autonome systeem is verantwoordelijk voor een aantal verschillende verschijnselen, incl. het beïnvloedt de hartfunctie, reguleert het spijsverteringsstelsel, controleert de toestand van de sluitspieren (inclusief de blaassfincter) en is verantwoordelijk voor de toestand van de pupil (het is het autonome systeem dat de vernauwing of verwijding van de pupil veroorzaakt) en beïnvloedt de toestand van de luchtwegen ( dit systeem kan leiden tot bronchoconstrictie of dilatatie).
Zenuwstelsel: celstructuur
De basiscellen die het zenuwstelsel opbouwen, zijn neuronen. Er zijn verschillende elementen die essentieel zijn voor het functioneren van het zenuwstelsel. Het lichaam van de zenuwcel heeft twee soorten projecties: kortere dendrieten en langere axonen.
Dendrieten worden voornamelijk gebruikt om informatie over te dragen tussen dicht bij elkaar geplaatste zenuwcellen. Axonen daarentegen zijn veel langere projecties (bij mensen kan de lengte van de axon zelfs ongeveer honderd centimeter bereiken) en hun functie is om zenuwimpulsen over veel grotere afstanden te sturen.
Er kunnen maar liefst 15 miljard neuronen in het menselijk zenuwstelsel zijn, zeker tien keer zoveel andere cellen, gliacellen genaamd. Deze soorten cellen van het zenuwstelsel zijn onder meer:
- microglia-cellen
- oligodendrocyten
- astrocyten
- ependemocytes
- Schwann-cellen
Elk van deze soorten gliacellen speelt een belangrijke rol in het zenuwstelsel. De cellen die betrokken zijn bij de vorming van myeline-omhulsels zijn oligodendrocyten en Schwann-cellen.
Astrocyten spelen een ondersteunende rol voor neuronen en beïnvloeden de overdracht van zenuwimpulsen, terwijl ependemocyten belangrijk zijn voor het goed functioneren van de bloed-hersenbarrière.
Microglia-cellen worden daarentegen verondersteld de structuren van het zenuwstelsel te verdedigen - de term microglia zijn cellen van het immuunsysteem die specifiek zijn voor het zenuwstelsel.
Zenuwstelsel: functies
De primaire functie van het zenuwstelsel is het overbrengen van signalen - zenuwimpulsen - tussen zenuwcellen. Dit komt door het bestaan van synapsen, d.w.z. verbindingen tussen voornamelijk individuele neuronen, maar ook tussen zenuwcellen en bijvoorbeeld spiercellen of cellen die tot de sensorische organen behoren.
De impulsen in de zenuwcellen worden overgedragen doordat deze structuren worden gekenmerkt door elektrische prikkelbaarheid. Op deze manier reist het signaal door de zenuwcel totdat het de synaps bereikt, of meer specifiek het element dat de presynaptische terminal wordt genoemd. Onder invloed van talrijke veranderingen komen moleculen, neurotransmitters genaamd, vrij in de synaptische ruimte. Ze bereiken het volgende element van de synaps - de postsynaptische terminal - en nadat ze zich aan de receptoren hebben gebonden, wordt een nieuwe elektrische impuls gegenereerd.
Er zijn veel verschillende neurotransmitters in het menselijk zenuwstelsel, waarvan de belangrijkste zijn:
- noradrenaline
- serotonine
- dopamine
- glutaminezuur
- gamma-aminoboterzuur (GABA)
- acetylcholine
- histamine
- adrenaline
Dankzij het bestaan van synapsen kan het menselijk zenuwstelsel informatie ontvangen van de externe omgeving - dergelijke impulsen bereiken de structuren van het CZS dankzij de zogenaamde centripetale (afferente) vezels.
Het menselijk lichaam kan anders reageren op de ontvangen prikkels - bijvoorbeeld nadat informatie over de lage temperatuur van de omgeving is geregistreerd, kunnen de verschijnselen die verband houden met de productie van warmte in het lichaam worden gestimuleerd. Dergelijke informatie wordt overgedragen van de structuren van het CZS naar de uitvoerende organen via andere dan de bovengenoemde vezels, d.w.z. centrifugale (efferente) vezels.
De functie van het zenuwstelsel is het ontvangen van sensorische stimuli, die meerdere keren worden genoemd, maar zijn rol is ook om motorische activiteiten te beheersen. Het zijn de structuren van het zenuwstelsel die bepalen hoe we lopen, schrijven of naar een object reiken. Het lijkt misschien bijna onvoorstelbaar, maar voordat enige activiteit wordt uitgevoerd in de structuren van het zenuwstelsel, wordt een groot aantal zenuwsignalen verzonden, met als doel de continuïteit en juistheid van een bepaalde beweging te waarborgen.
Het zenuwstelsel is een superieur niveau dat de activiteit van andere lichaamssystemen regelt. Centra in de hersenstam beïnvloeden de hartfunctie, regelen het ademhalingssysteem of reguleren de bloeddruk.
Het endocriene systeem staat ook constant in verbinding met het zenuwstelsel - organen die tot het zenuwstelsel behoren, zoals de hypofyse en hypothalamus, scheiden verschillende hormonen af (zoals hypothalamische liberines en statines of hypofyse-trope hormonen) die de functie en uitscheiding van andere endocriene klieren regelen, zoals de schildklier, bijnieren en geslachtsklieren.
Een van de functies van het zenuwstelsel is ook het regelen van het rijgedrag. Het is in dit deel van het menselijk lichaam dat er centra zijn die verband houden met honger en verzadiging, bovendien is het zenuwstelsel ook verantwoordelijk voor het beheersen van verschijnselen die verband houden met menselijke seksualiteit en voortplanting.
Binnen het zenuwstelsel vindt de laatste verwerking van prikkels van de sensorische organen plaats. Op de bovenste verdieping van het zenuwstelsel - binnen het CZS - vindt de analyse en integratie van impulsen die door de sensorische organen worden ontvangen plaats.
De oor-, oog- of receptorcellen op de tong en in de neus zijn natuurlijk nodig voor het ontvangen van sensorische prikkels, maar alleen hun juiste analyse in specifieke centra van de hersenen - bijvoorbeeld in de visuele of auditieve cortex - laat ons zien wat we zien of horen wat we zien. we horen.
Onder de functies van het zenuwstelsel is het onmogelijk om niet de verschijnselen te noemen die elk mens ervaart en die nog onvoldoende bekend en begrepen zijn. We hebben het over verschijnselen als geheugen of denken - dergelijke verschijnselen zijn ook mogelijk dankzij de goede werking van het zenuwstelsel.
Zenuwstelsel: ziekten
Ziekten die verband houden met het zenuwstelsel worden behandeld door een neuroloog.
Er zijn veel verschillende entiteiten in de groep ziekten die het centrum van controle over de lichaamsfuncties aanvallen. De ziekten van het zenuwstelsel zijn onder meer:
- aangeboren entiteiten (zoals bijvoorbeeld spina bifida, meningeale hernia, hydrocephalus en anencefalie)
- een infectieziekte (zoals syfilis van het centrale zenuwstelsel, meningitis, encefalitis of hersenabces)
- CZS-neoplasmata (er zijn veel verschillende CZS-tumoren, voorbeelden zijn glioblastoom, meningeoom of astrocytoom)
- daarnaast kunnen uitzaaiingen van tumoren uit andere organen van het lichaam zich ook in het CZS bevinden, zoals het geval is bij bijvoorbeeld longkanker of melanoom
- vaatziekten (waaronder bijvoorbeeld beroerte, maar ook cerebrale aneurysma's of misvormingen van de CZS-vaten)
- veel verschillende soorten epilepsie
- neurodegeneratieve ziekten (zoals bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer of Amyotrofische Laterale Sclerose)
- multiple sclerose
- dementie (bijv. dementie met Lewy-body of frontotemporale dementie)
- myasthenia gravis
- Guillain-Barry-syndroom
- verwondingen en gerelateerde - vaak helaas onomkeerbare - schade aan het zenuwstelsel (gerelateerd aan bijvoorbeeld verschillende hematomen, zoals subarachnoïdale of intracerebrale hematomen, of andere problemen zoals hersenkneuzing of verstoring van het ruggenmerg)
- ziekte van Parkinson
- prionziekten (bijv. ziekte van Creutzfeldt-Jakob)
- toxische weefselschade aan het CZS (bijv. in de vorm van het Korsakoff-syndroom)
- verschillende soorten hoofdpijn (zoals bijvoorbeeld migraine, clusterhoofdpijn of paroxismale hemicrances)
- polyneuropathieën
De bovenstaande lijst is, ondanks zijn complexiteit, slechts een bescheiden schets van mogelijke ziekten van het zenuwstelsel.
Bij het bespreken van deze kwestie is het onmogelijk om niet de personen te noemen van wie het optreden verband houdt met aandoeningen van het zenuwstelsel, d.w.z. psychische aandoeningen en stoornissen. Problemen zoals
- schizofrenie
- bipolaire stoornis
- depressie
- autisme
- mentale retardatie
ze worden ook algemeen beschouwd als ziekten van het zenuwstelsel.
Over de auteur
.jpg)
